www.sp87.poznan.pl
Drogi Rodzicu...
„Postawa to podstawa”
Drodzy Rodzice!
W październiku bieżącego roku rozpoczÄ™liÅ›my realizacjÄ™ projektu wychowawczego pt. "Postawa to podstawa - razem w Å›wiat wartoÅ›ci". Jest to program majÄ…cy na celu wprowadzenie uczniów naszej szkoÅ‚y w Å›wiat wartoÅ›ci moralnych, pokazanie im jakie znaczenia dla jakoÅ›ci życia majÄ… poszczególne wartoÅ›ci, jak ich codzienne realizowanie wpÅ‚ywa na nasze wzajemne relacje.
Rola wychowawcy (rodzica, nauczyciela) w dzisiejszym Å›wiecie nie jest Å‚atwa, choć wydaje siÄ™, że dostÄ™pność wiedzy na ten temat jest coraz wiÄ™ksza. W ksiÄ™garniach, czy Internecie znajdziemy niezliczonÄ… ilość publikacji na temat skutecznych metod wychowawczych. Wielu rodziców może pozwolić sobie na korzystanie ze wsparcia profesjonalistów (poza szkołą) zarówno w wychowaniu, jak też edukacji swoich dzieci. Coraz wiÄ™ksza jest również Å›wiadomość rodziców, wychowawców dotyczÄ…ca wpÅ‚ywu naszego postÄ™powania i otoczenia, które tworzymy, na dzieci. Prawdopodobnie wszyscy też chcemy wychować dzieci na ludzi szczęśliwych, mÄ…drych, pewnych siebie i swojej wartoÅ›ci, samodzielnych, dobrze radzÄ…cych sobie w relacjach z rówieÅ›nikami , budujÄ…cych dobre i trwaÅ‚e zwiÄ…zki. Niestety obserwujemy, że mimo tych możliwoÅ›ci, warunków i wysiÅ‚ków coraz wiÄ™cej dzieci ma trudnoÅ›ci w nawiÄ…zywaniu satysfakcjonujÄ…cych relacji spoÅ‚ecznych, przestrzeganiu norm, przyswajaniu wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci szkolnych. Wiele dzieci przeżywa bardzo poważne trudnoÅ›ci emocjonalne, popada w różnego rodzaju uzależnienia, depresje. Autorki książki pt. Z dzieckiem w Å›wiat wartoÅ›ci, Irena KoźmiÅ„ska i Elżbieta Olszewska, na której w dużej mierze opiera siÄ™ nasz program, zadajÄ… prowokacyjne pytanie: „Czy obecnie dzieci rodzÄ… siÄ™ gorsze niż 50,30 lat temu?”
I odpowiadajÄ…: „Nie dzieci rodzÄ… siÄ™ takie same, z takimi samymi potrzebami. DorastajÄ… jednak w zupeÅ‚nie innym Å›wiecie ...().... OtrzymujÄ… coraz mniej tego, co jest im potrzebne w zdrowym rozwoju: czasu i miÅ‚oÅ›ci rodziców, stymulacji intelektualnej, kontaktów z wysokÄ… kulturÄ… i pozytywnych wzorców zachowaÅ„, a coraz wiÄ™cej tego, co jest szkodliwe: samotnoÅ›ci, skierowanej przeciwko nim przemocy, przykÅ‚adów agresji, prostactwa, antywzorców."
Rodzice sÄ… pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami dzieci, a szkoÅ‚a powinna ich wspierać w realizowaniu tej roli. W zwiÄ…zku z tym zaplanowaliÅ›my realizacje programu wychowawczego majÄ…cego na celu kreowania pozytywnych postaw u uczniów naszej szkoÅ‚y, poprzez nauczanie ich wartoÅ›ci.
Ważnym zaÅ‚ożeniem programu jest wskazanie uczniom praktycznych sposobów realizowania wartoÅ›ci w życiu codziennym.
Pragniemy skÅ‚onić uczniów do refleksji na temat tego, co jest dla nich ważne, jakim zasadami chcÄ… siÄ™ kierować w życiu i jakim być dziÄ™ki temu ludźmi.
Ważne jest dla nas, aby poprzez realizacje tego programu poprawić relacje pomiędzy uczniami naszej szkoły. Wprowadzić pozytywne zmiany w naszej szkolnej społeczności:
- sprawić, aby poprawie uległy relacje interpersonalne, aby opierały się one na wzajemnym szacunku i zaufaniu,
- sprawić, aby każdy uczeÅ„ czuÅ‚ siÄ™ w szkole nie tylko bezpieczny, ale też doceniany, szanowany, lubiany, aby mógÅ‚ realizować i wyrażać siebie, zaspakajać swoje intelektualne, emocjonalne i spoÅ‚eczne potrzeby, aby nie czuÅ‚ siÄ™ odrzucony, nieakceptowany,
- pragniemy aby uczniowie naszej szkoły byli zmotywowani do pracy, chcieli się rozwijać i wierzyli w siebie,
- chcemy też zmniejszyć czÄ™stotliwość zachowaÅ„ agresywnych uczniów wobec siebie,
- sprawić aby uczniowie czuli się dobrze i dbali o to, aby inni czuli się dobrze.
Jest to program zaplanowany na trzy kolejne lata. Zakłada propagowanie 12 wartości moralnych:
- szacunku,
- uczciwości,
- odpowiedzialności,
- odwagi,
- samodyscypliny,
- pokojowości,
- sprawiedliwości,
- szczęścia (optymizmu, humoru),
- przyjaźni i miłości,
- solidarności,
- piękna,
- mądrości.
Drodzy rodzice, ponieważ Wy jesteÅ›cie dla dziecka pierwszymi i najważniejszymi nauczycielami, również nauczycielami wartoÅ›ci, prosimy Was o wsparcie w realizacji przygotowanego programu i zaangażowanie siÄ™ w Å›wiadome wpajanie wartoÅ›ci swoim dzieciom. Jak to zrobić:
- omawiajÄ…c znaczenie danej wartoÅ›ci podczas swobodnych rozmów z dzieckiem (przy wspólnym posiÅ‚ku, na spacerze, podczas jazdy samochodem itp.) w sposób prosty, przystÄ™pny, posÅ‚ugujÄ…c siÄ™ przykÅ‚adami ze swojego życia
- czytajÄ…c dziecku i omawiajÄ…c z nim przeczytane teksty (warto czytać nawet starszym dzieciom, nawet nastolatkom, to doskonaÅ‚y sposób na budowanie z nimi wiÄ™zi)
- oglÄ…dajÄ…c wspólnie filmy, programy (odpowiednie dla wieku dzieci) i rozmawiajÄ…c o nich z dzieckiem
- omawiając obserwowane i doświadczane sytuacje życiowe (przyjemne i nieprzyjemne, radosne i trudne)
- dyskutując z dziećmi o konsekwencjach stosowania i niestosowania wartości
- doceniając ich z zachowania zgodne z wartościami i przede wszystkim "świecąc przykładem"- według jakże prawdziwego powiedzenia lepszy przykład, niż wykład.
STYCZEŃ I LUTY MIESIĄCAMI UCZCIWOŚCI
ChcÄ…c wychować nasze dzieci na uczciwych ludzi, sami musimy być dla nich przykÅ‚adem uczciwoÅ›ci. Dzieci sÄ… bardzo uważnymi obserwatorami i szybko dostrzegajÄ… rozbieżność miedzy tym, co mówimy np. w domu, a tym jakie opinie wygÅ‚aszamy w obecnoÅ›ci innych osób. Z Å‚atwoÅ›ciÄ… zauważą nasze nieuczciwe zachowania. Jeżeli jeździmy komunikacjÄ… miejskÄ… bez biletu i jesteÅ›my dumni z tego, że do tej pory nie zostaliÅ›my „przyÅ‚apani”; jeżeli wyÅ›miewamy siÄ™ w domu z naszych znajomych, udajÄ…c przed nimi pozytywne nastawienie; jeżeli nie oddajemy pożyczonych rzeczy i pieniÄ™dzy; używamy „wygodnych” kÅ‚amstw, nieskuteczne mogÄ… być nawet wielogodzinne rozmowy na temat uczciwoÅ›ci. Bardziej prawdopodobne jest, że nasz syn, czy córka zdobÄ™dzie przekonanie, że nieuczciwe zachowania, za które nie ponosi siÄ™ konsekwencji, sÄ… przejawem dobrego radzenia sobie w życiu i sprytu.
Nie do przecenienia w uczeniu dzieci uczciwych zachowaÅ„ oraz wpajaniu im uczciwoÅ›ci, jako wartoÅ›ci moralnej, jest nie tylko nasz osobisty przykÅ‚ad, ale również nasze reakcje na zachowania dzieci. Jeżeli wiemy, że dziecko zachowaÅ‚o siÄ™ nieuczciwie (np. nie przygotowaÅ‚o siÄ™ do sprawdzianu, ale dostaÅ‚o dobrÄ… ocenÄ™, ponieważ odpisaÅ‚o od kolegi; przywÅ‚aszczyÅ‚o sobie cudzÄ… rzecz, powiedziaÅ‚o nieprawdÄ™), a bezpoÅ›rednie skutki tej nieuczciwoÅ›ci sÄ… pozytywne (np. dobra ocena, zadowolenie dziecka, udaÅ‚o mu siÄ™ uniknąć jakiejÅ› trudnej sytuacji itp.) i nie zareagujemy na to, dajemy mu tym samym przyzwolenie na maÅ‚e nieuczciwoÅ›ci.
W przyszłości może to prowadzić do poważnego łamania zasad i wartości.
Jeżeli natomiast dziecko przyzna siÄ™ nam do tego, że zachowaÅ‚o siÄ™ nieuczciwie, powiedziaÅ‚o nieprawdÄ™ i wykazuje skruchÄ™, chęć poprawy, doceÅ„my to i spokojnie z nim porozmawiajmy, o tym jak naprawić ten błąd, czy też jak zachować siÄ™ w przyszÅ‚oÅ›ci. Nie poniżajmy dziecka i nie oÅ›mieszajmy go, zwÅ‚aszcza publicznie. DoceÅ„my odwagÄ™, gdyż nie od tego w dużej mierze zależy, czy dziecko w przyszÅ‚oÅ›ci bÄ™dzie mówiÅ‚o nam prawdÄ™, czy wybierze strategiÄ™ oszukiwania i manipulowania informacjami.
Ja rozumiemy uczciwość:
Uczciwość to mówienie i poszanowanie prawdy, rzetelność, nieprzywÅ‚aszczanie sobie cudzej wÅ‚asnoÅ›ci, stosowanie zasady bezstronnoÅ›ci i równoÅ›ci praw.
Składowe uczciwości:
- mówienie prawdy (nawet wtedy, gdy jest dla nas niewygodna i może narazić nas na przykre konsekwencje)
- niesięganie po cudzą własność (bez wiedzy i zgody właściciela, oddawanie pożyczonej własności)
- staranne i należyte wykonywanie swoich prac i obowiÄ…zków (zaangażowanie w naukÄ™, podejmowanie staraÅ„ na miarÄ™ swoich możliwoÅ›ci)
Wobec kogo i czego należy być uczciwym:
- wobec siebie samego
- wobec innych ludzi
- wobec pracy (nauki) i obowiÄ…zków
- w obliczu faktów, zjawisk, spotykajÄ…cych nas problemów
Proponowane aktywności:
- Zastanówmy siÄ™ wspólnie z dzieckiem jakie skutki dziÅ› i w przyszÅ‚oÅ›ci może przynieść nieuczciwe zachowanie, na podstawie poniższych przykÅ‚adów lub wÅ‚asnych historii:
Mariusz jest studentem medycyny. W przyszÅ‚oÅ›ci zostanie lekarzem i bÄ™dzie leczyÅ‚ ludzi. Od dÅ‚uższego czasu nie przykÅ‚ada siÄ™ jednak do nauki. Na kilku ostatnich egzaminach udaÅ‚o mu siÄ™ Å›ciÄ…gnąć od koleżanki i dostaÅ‚ bardzo dobrÄ… ocenÄ™. PracÄ™ semestralnÄ… „kupiÅ‚” w Internecie od nieznajomej osoby. Podczas przygotowywania zadaÅ„ grupowych wyrÄ™cza siÄ™ innymi, tÅ‚umaczÄ…c siÄ™, że nie ma zbyt wiele czasu, bo musi opiekować siÄ™ chorym ojcem. Jego ojciec nie jest chory, a Mariusz poÅ›wiÄ™ca czas wolny na gry komputerowe i spotkania ze znajomymi. CzÄ™sto wykrÄ™ca siÄ™ od obowiÄ…zków domowych, mówiÄ…c rodzicom, że siÄ™ uczy, co nie jest zgodne z prawdÄ….
Czy Mariusz zachowuje się uczciwie? jakie skutki może mieć w przyszłości takie zachowanie Mariusza?
Marek znalazÅ‚ na klatce schodowej w swoim bloku portfel. Jest w nim 300zÅ‚. Niestety nie byÅ‚o w nim żadnego dokumentu, z danymi wÅ‚aÅ›ciciela. Marek zabraÅ‚ portfel do domu. Nie powiedziaÅ‚ o niczym rodzicom i zastanawiaÅ‚, czy nie kupić sobie za te pieniÄ…dze nowych sportowych butów, o których marzyÅ‚. NastÄ™pnego dnia, byÅ‚ już przed sklepem, ale jednak nie zdecydowaÅ‚ siÄ™ na zakup butów. WróciÅ‚ do domu i powiedziaÅ‚ rodzicom o znalezieniu portfela. Rodzice wywiesili w bloku ogÅ‚oszenie i kilka godzin później zgÅ‚osiÅ‚a siÄ™ do mich Pani Wanda, starsza, samotna osoba. Po dokÅ‚adnym opisaniu przez niÄ… portfela i jego zawartoÅ›ci nie byÅ‚o wÄ…tpliwoÅ›ci, że należy on do niej. Pani Wanda serdecznie podziÄ™kowaÅ‚a Markowi, tym bardziej, że w portfelu byÅ‚y pieniÄ…dze, które musiaÅ‚y jej wystarczyć na życie, przez nastÄ™pne 2 tygodnie.
Czy Marek zachował się uczciwie? Jakie skutki przyniosła jego decyzja?
Julita wyszÅ‚a na spacer ze swoim psem Rockim. Na dworze siÄ…piÅ‚ deszcz, byÅ‚o chÅ‚odno. Julita zrobiÅ‚a to niechÄ™tnie, bo wÅ‚aÅ›nie oglÄ…daÅ‚a swój ulubiony serial. W pobliskim parku Julita spotkaÅ‚a koleżankÄ™, rozmawiaÅ‚a z niÄ… wiÄ™c spacer minÄ…Å‚ jej szybko. Dziewczyny siÄ™ „zagadaÅ‚y” i Julita zapomniaÅ‚a przypiąć smycz Rockiego, kiedy podchodzili do przejÅ›cia dla pieszych. Pies wbiegÅ‚ na ulicÄ™ i zostaÅ‚ potrÄ…cony przez auto. Szybko siÄ™ jednak podniósÅ‚ i pobiegÅ‚a w stronÄ™ domu. Julita szybko pożegnaÅ‚a siÄ™ z koleżankÄ… i nie zwracajÄ…c uwagi na kierowcÄ™, który coÅ› do niej mówi, pobiegÅ‚a do domu. Rocki byÅ‚ już pod bramkÄ…. Julita przestraszona obejrzaÅ‚a psa ze wszystkich stron. Nie miaÅ‚ żadnych widocznych obrażeÅ„. Dziewczyna uspokoiÅ‚a siÄ™ i po chwili weszÅ‚a do domu, jakby nic siÄ™ nie staÅ‚o. Rocki przez resztÄ™ dnia byÅ‚ osowiaÅ‚y, nie chciaÅ‚ jeść. Wieczorem zaczÄ…Å‚ ciężko oddychać i pojÄ™kiwać. Rodzice zaniepokojeni zastanawiali siÄ™, czy nie zabrać psa do lekarza.
Czy Julita zachowała się uczciwie? jakie skutki może mieć jej zachowanie?
2. Porozmawiajmy z dziećmi o tym, dlaczego ludzie kÅ‚amiÄ… i jakie skutki może mieć mównie nieprawdy:
Przyczyny mówienia nieprawdy, np.:
- ze strachu przed karÄ… lub nieprzyjemnymi konsekwencjami
- żeby coś zdobyć, osiągnąć
- ze wstydu, żeby zachować twarz
- dla żartu
- żeby kogoś nie zranić
- żeby kogoś uchronić przed karą
- inne powody
Konsekwencje mówienia nieprawdy:
- unikniecie na jakiÅ› czas kary, przykrych konsekwencji, niezadowolenia rodziców
- chwilowe zachowanie twarzy (do momentu, gdy prawda nie wyjdzie na jaw)
- zdobycie czegoś, bez wysiłku i zapracowania na to
- utrzymanie kogoś w "błogiej" nieświadomości, o jakimś przykrym wydarzeniu
- utrata zaufania wÅ›ród najbliższych osób: przyjacióÅ‚, rodziny oraz dalszych osób: nauczycieli, znajomych, wspóÅ‚pracowników
- przykre odczucia, "wyrzuty sumienia"
- smutek, żal, poczucie zawiedzenia, utrata poczucia bezpieczeÅ„stwa – u osoby, którÄ… okÅ‚amano, okradziono
- utrata dóbr materialnych, pieniÄ™dzy (czasami jedynych Å›rodków do życia), przez ludzi, którzy zostali oszukani, okradzeni
- wyższe ceny w sklepach, wyższe ceny ubezpieczeń
- inne przykłady
3. Zbudujmy z mÅ‚odszymi dziećmi dwa domy z klocków. Pierwszy zbudujmy nierzetelnie, niedokÅ‚adnie, pomijajÄ…c różne elementy konstrukcji, tak aby siÄ™ „jako tako trzymaÅ‚o". Drugi zbudujmy dokÅ‚adnie, starannie, z dbaÅ‚oÅ›ciÄ… o trwaÅ‚ość konstrukcji. Poddajmy oba domy próbie wytrzymaÅ‚oÅ›ci (np. poprzez potrzÄ…sanie domami, poÅ‚ożenie na nich ciężkich przedmiotów itp.). Porozmawiajmy z dziećmi o tym, co staÅ‚o siÄ™ z obiema konstrukcjami i jakie mogÅ‚yby być skutki nierzetelnego zbudowania prawdziwego domu. Porozmawiajmy o możliwych skutkach nierzetelnego wykonywania innych prac ( w wykonywaniu różnych zawodów, oraz w uczeniu siÄ™, przygotowywaniu do wykonywania różnych prac).
4. GrajÄ…c z dziećmi w gry planszowe, porozmawiajmy z nimi o tym, jak uczciwość i nieuczciwość zachowania może wpÅ‚ywać na samopoczucie graczy, czy możliwa jest prawdziwa zabawa, relaks, radość, gdy któryÅ› z graczy oszukuje.
Polecane lektury:
Dla dzieci młodszych:
- Pinokio; Carlo Colodi
- Kłamczucha, Pchła szachrajka, Szelmostwa Lisa Witalisa; J. Brzechwa
- Mania czy Ania; Erich Kastner
- Pipi Pończoszanka; Astrid Lindgren
- Dzieci Pana Majstra; Zofia Rogoszówna
Dla dzieci starszych:
- Most na rzece Kwai; Pierre Boulle
- Kamizelka; Bolesław Prus
- Folwark Zwierzęcy, G.Orwell
Dla dzieci mÅ‚odszych lub starszych, wedÅ‚ug uznania rodziców:
- Szatan z siódmej klasy, K. MakuszyÅ„ski
- Ania z Zielonego Wzgórza, L. M. Montgomery
- Dziecko Noego, E – E. Schmitt
- Opowieści z Narni; C. S. Lewis
- KsiÄ™ga cnót; Zbigniew Rau
Październik i listopad miesiącami szacunku
Rozpoczynamy od szacunku, ponieważ jest on podstawą i warunkiem wszystkich innych wartości moralnych. Jeżeli szanujemy innych i siebie nie kłamiemy (jesteśmy uczciwi), wywiązujemy się z obietnic (jesteśmy odpowiedzialni), uczymy się i staramy rozwijać umiejętności (wartością jest dla nas mądrość) itp.
Jak rozumiemy szacunek: jest to grzeczność połączona z troską o uczucia i dobro drugiej osoby.
Co składa się na szacunek:
- grzeczność
- troska o uczucia innych osób i poszanowanie ich godnoÅ›ci
- dbałość o dobro innych (poszanowanie cudzej wolności, przestrzeni prywatnej, zaspakajanie potrzeb innych, ochrona bezpieczeństwa i własności innych
- poszanowanie odmienności
- poszanowanie własnej godności
- honor (dbanie o swoje dobre imię, dotrzymywanie słowa)
- dbałość o własne dobro (zdrowie, wykształcenie itp.)
- podziw, uznanie, docenianie
Proponowane aktywności:
1. Grzeczność w sÅ‚owach: Zróbmy z dziećmi listy sÅ‚ów grzecznych i niegrzecznych (w formie plakatu, karteczek samoprzylepnych itp.) przeczytajmy gÅ‚oÅ›no jedne i drugie i omówmy jakie wywoÅ‚ujÄ… w nas uczucia
2. Grzeczność w sÅ‚owach: Gdy już wiemy jakie sÅ‚owa sÄ… niegrzeczne, zróbmy domowy eksperyment. Przygotujmy tyle sÅ‚oików ilu jest domowników oraz maÅ‚e kamyki, monety (np. jednogroszowe), ziarnka grochu. Przypiszmy każdemu jeden sÅ‚oik. Za każdym razem gdy ktoÅ› użyje niegrzecznego sÅ‚owa, okreÅ›lenia wrzucamy do jego sÅ‚oika kamyk/monetÄ™/ziarnko. Pod koniec dnia możemy porównać nasze zebrane plony i porozmawiać o tym, jak zmienić nasze zachowanie jeżeli zbyt czÄ™sto używamy niegrzecznych sÅ‚ów (wyzwisk, przezwisk, wulgaryzmów, przekleÅ„stw itp.) Za kilka dni powtórzmy to ćwiczenie.
3. Grzeczność w gestach i zachowaniu: Obejrzyjmy wspólnie jakiÅ› "stary" film i porozmawiajmy o tym, jakie zasady obowiÄ…zywaÅ‚y kiedyÅ›, a jakie obowiÄ…zujÄ… teraz. Czy jakieÅ› gesty i zachowania, uznawane kiedyÅ› za obowiÄ…zkowe odeszÅ‚y już do lamusa.
4. Grzeczność w gestach i zachowaniu: zróbmy sobie w domu Å›wiÄ™to grzecznoÅ›ci. Ustalmy zasady grzecznoÅ›ci, jakie zachowania sÄ… w danej sytuacji wskazane (np. jak zachowujemy siÄ™ przy stole, w czym sobie pomagamy, kiedy i jakich zwrotów grzecznoÅ›ciowych używamy), a jakie zabronione lub niemile widziane. Po caÅ‚ym dniu zaplanujmy przyjemność, atrakcjÄ™ dla caÅ‚ej rodziny. Porozmawiajmy też o naszych odczuciach, wrażeniach spostrzeżeniach.
Polecane lektury:
Dla dzieci młodszych:
1.Brzydkie kaczÄ…tko, H. C. Andersen
2.Kwoka, Jan Brzechwa, J. Brzechwa
3. Balsam dla duszy dziecka, J. Canfield, M. V. Hansen
4. Rasmus i wÅ‚óczÄ™ga, Dzieci z Bulerbyn, Astrid Lindgren
5. Szacunek- ja na niego zasługuję i innym go okazuję! Z serii Skrzat od dobrych rad, T. i J. O'Neal
6. Ale ja tak chcÄ™, B. Ostrowiecka
7. Żabka i obcy, M. Velthuijs
8. Sekret Taty i ciężarówka, A – C. Westly
Dla dzieci starszych:
1. Cudowne ręce, B. Carson
2. Samotność Bogów, D. Terakowska
3. Balsam dla duszy nastolatka, J. Canfield, M. V. Hansen, K. Kisberger
4. Inny, R. Kapuściński
5. Zabić drozda, H. Lee
6. Folwark Zwierzęcy, G. Orwell
7. Jak uleczyć fanatyka, A. Oz
8. Prawda czy wyzwanie, A. Thor
9. Pamiętnik na trzy głosy, T. Torres
Dla dzieci mÅ‚odszych lub starszych, wedÅ‚ug uznania rodziców:
1. Szatan z siódmej klasy, K. MakuszyÅ„ski
2. Ania z Zielonego Wzgórza, L. M. Montgomery
3. Oskar i pani Róża, Dziecko Noego, E – E. Schmitt
Psycholog szkolny
Karolina Emanowicz